Ο ουρανός και οι πλανήτες την εβδομάδα 3 Μαΐου – 9 Μαΐου 2010

Δευτέρα, 3 Μαΐου
Η σελήνη σε φθίνουσα φάση (χάση), φαίνεται στον πρωινό ουρανό. Στρέψτε το τηλεσκόπιό σας στο φεγγάρι και ψάξτε να βρείτε τους τρεις κρατήρες, Theophilus, Cyrillus και Catharina. Αυτό το πρωινό οι κρατήρες αυτοί φαίνονται πολύ κοντά στην διαχωρίζουσα (η περιοχή μεταξύ φωτός και σκότους).

Τρίτη, 4 Μαΐου
Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να διακρίνετε τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Αυτό το βράδυ, ο Τιτάνας θα βρίσκεται στα δυτικά του πλανήτη σε απόσταση ίση περίπου με τέσσερις φορές το μήκος των δακτυλίων του.

Τετάρτη, 5 Μαΐου
Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 7:15 π.μ. της Πέμπτης.
Η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Κρόνος σχηματίζουν τόξο 110 μοίρες στον ουρανό. Παρατηρήστε τους τρεις πλανήτες  καθώς θα συγκλίνουν όλη την άνοιξη και το καλοκαίρι.  Μέχρι τον Αύγουστο, οι τρεις θα έχουν σχηματίσει ένα μικρό τρίγωνο λιγότερο από 5 μοίρες σε άνοιγμα. Τώρα, η Αφροδίτη είναι στα δυτικά βορειοδυτικά, ο Κρόνος είναι στα νότια νοτιοανατολικά και ο Άρης ψηλά στα νοτιοδυτικά όταν αρχίζει να βραδιάζει.

Πέμπτη, 6 Μαΐου
Μπορείτε να βρείτε ακόμα τον Ωρίωνα στο σούρουπο; Είναι περίπου στη μέση της  απόστασης μεταξύ της φωτεινής Αφροδίτης χαμηλά στα δυτικά και του λαμπρού Σείριου χαμηλά στα νοτιοδυτικά. Καθώς ο Ωρίωνας χαμηλώνει στον ορίζοντα κάθε άνοιξη, το πιο πάνω απ’ αυτόν  λαμπρό αστέρι που παραμένει ορατό είναι ο Μπετελγκέζ. Θα βρείτε τον πορτοκαλί –κόκκινο Μπετελγκέζ πάνω από το μέσο της γραμμής ανάμεσα στην Αφροδίτη και τον Σείριο. Η οριζόντια ζώνη του Ωρίωνα είναι αρκετά κάτω από τον Μπετελγκέζ και λίγο στα αριστερά.

Παρασκευή, 7 Μαΐου
Όπως πολλοί αστερισμοί αυτή την εποχή του έτους, η Ύδρα περιέχει κυρίως γαλαξίες. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι αμυδροί, μικρότεροι από μέγεθος 12, κάτι που τους κάνει αρκετά δύσκολο να παρατηρηθούν με τηλεσκόπια μικρότερα των 10 ιντσών. Μια και η Ύδρα έχει λίγα λαμπρά αστέρια, πολλοί παρατηρητές προσπερνούν τον αστερισμό αυτό ψάχνοντας πιο πλούσιους σε αντικείμενα αστερισμούς. Δυστυχώς. Γιατί υπάρχουν μερικά φωτεινά αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό όπως το ανοιχτό σμήνος Μ48 που συνήθως παραβλέπεται. Αυτό το σμήνος, μαζί με το M44 και το M67 στον Καρκίνο, μόλις 10 μοίρες βόρεια, αποτελούν μια ευχάριστη και σύντομη σύνοδο στην παρατήρηση του ουρανού της άνοιξης με κιάλια ή με μικρό τηλεσκόπιο. Ίσως να μπορέσετε να δείτε το σμήνος και με γυμνό μάτι, εάν ο ουρανός σας είναι σκοτεινός. Με μέγεθος 5,8 βρίσκεται στο όριο της θέασης σαν ένα  θολό νέφος περίπου στο μέγεθος της πανσελήνου.

Σάββατο, 8 Μαΐου
Ξημερώματα Κυριακής, θα δείτε τον Δία στα ανατολικά κάτω από τον μηνίσκο της σελήνης (σε χάση).

Κυριακή, 9 Μαΐου
Είναι Μάιος, και η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου σηκώνεται ανάποδα ψηλά προς το νότο τα βράδια. Ο Λέοντας βρίσκεται ψηλά στον μεσημβρινό στον νότο, τώρα μαζί με τον κίτρινο-χρυσαφί Άρη στα δεξιά του και τον λευκό-κίτρινο Κρόνο κάτω και στα αριστερά του.

Μια όμορφη εικόνα του κρατήρα Κοπέρνικου, υψηλής ανάλυσης, στις 23 Απριλίου.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:  http://www.spaceweather.com. Ο νέος ηλιακός κύκλος #24 δίνει καθημερινά σημάδια δραστηριότητας.
Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως του ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9 στον Ταύρο) φαίνεται λαμπρή στον δυτικό βορειοδυτικό ουρανό στο λυκόφως. Ανεβαίνει όλο και ψηλότερα καθημερινά. Ο Αλντεμπαράν βρίσκεται στα αριστερά της Αφροδίτης  και η Αίγα αρκετά ψηλότερα και στα δεξιά της.
Ο Άρης (μέγεθος +0,8 στον Καρκίνο) βρίσκεται ψηλά στον νότιο  ουρανό νωρίς το βράδυ και ψηλά στον δυτικό ουρανό αργότερα. Η φαινόμενη διάμετρός του μικραίνει από 7,3 στα 6,9 δευτερόλεπτα του τόξου αυτήν την εβδομάδα.
Ο Δίας (μέγεθος -2,1) αρχίζει να φαίνεται χαμηλά στο φως του λυκαυγούς. Θα τον δείτε λίγο πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα περίπου 60 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,8, στην κεφαλή της Παρθένου) βρίσκεται ψηλά στο νότο  το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση μόνο 1,9°, πρακτικά στο ελάχιστο της κλίσης, 1,7° που θα φθάσει στα μέσα Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου. Παρατηρήστε την λεπτή μαύρη γραμμή σκιάς που ρίχνουν οι δακτύλιοι πάνω στο δίσκο. Τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος για να εντοπίσετε τα δυσκολότερα φεγγάρια του Κρόνου με το τηλεσκόπιό σας.
Ο Ουρανός  και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου. Θα πρέπει να περιμένετε μερικές εβδομάδες. Ο Ποσειδώνας, όμως περνά από ένα ιστορικό ορόσημο αυτό το μήνα. Για πρώτη φορά από τότε που ανακαλύφθηκε το 1846, ο Ποσειδώνας έχει ολοκληρώσει μια  πλήρη περιστροφή και έχει επιστρέψει πολύ κοντά στο σημείο (κοντά στα σύνορα Υδροχόου και Αιγόκερου) όπου ο Johann Galle πρώτος τον εντόπισε από το αστεροσκοπείο του Βερολίνου στις 23 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους ακολουθώντας την πρόβλεψη του Urbain Le Verrier από την Γαλλία ότι ένας νέος πλανήτης πρέπει να είναι εκεί, με βάση τις βαρυτικές διαταραχές του Ουρανού.
Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στον νότο πριν το λυκαυγές.

Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης, ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ