Περί χρόνου (Β’ Μέρος).

Του Παναγιώτη θεοδ. Φορτώση

O ΤΡΟΠΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟ ΜΕΤΑΞΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΕΩΣ.

Η κίνηση και η μεταβολή είναι τα θεμελιώδη φαινόμενα της φύσης. Η κίνηση δεν είναι δυνατή χωρίς το χώρο και το χρόνο. Και οι τρεις έννοιες είναι συνεχείς και συνδέονται μεταξύ τους. Όλα τα φυσικά πράγματα έχουν μέσα τους την απαρχή της κίνησης. Σε αυτό το σημείο θα αναπτύξουμε τις απόψεις του Αριστοτέλη αναφορικά με τη σχέση μεταξύ χρόνου και κινήσεως. Για τον Αριστοτέλη ο χρόνος δεν ταυτίζεται με την κίνηση αλλά ούτε και νοείται χωρίς μεταβολή. Άρα ο χρόνος συνδέεται με όλα τα είδη της κινήσεως (τοπική, ποσοτική, ποιοτική) και με την ουσιαστική μεταβολή δηλ. τη γέννηση και τη φθορά. Όταν η μεταβολή γίνεται χωρίς εμείς να το αισθανόμαστε έχουμε την εντύπωση ότι δεν πέρασε χρόνος. Όταν όμως αισθανόμαστε την ύπαρξη μεταβολής τότε λέμε ότι έχει υπάρξει χρόνος. Έτσι αποδεικνύεται ότι χωρίς να υπάρχει κίνηση και μεταβολή χρόνος δεν υπάρχει.

Περί χρόνου (Μέρος Α’)

Του Παναγιώτη Θεοδ. Φορτώση

Αφορμή για τη συγγραφή του παρακάτω δοκιμίου στάθηκε η πρόσφατη μελέτη δύο σημαντικών έργων του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, ο Τίμαιος και  τα Φυσικά (Φυσική Ακρόασις) αντίστοιχα. Η προσοχή και το ενδιαφέρον μου εστιάστηκαν στα χωρία 37cb-40d5 του Τίμαιου (Πλάτων, Τίμαιος, εκδ. Πόλις, Αθήνα 1995) και στα χωρία 217b35-220a31 των Φυσικών (Αριστοτέλους, Φυσικά, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 1975).Το σημείωμα θα αναπτυχθεί σε δύο μέρη. Αρχικά θα δούμε με τι τρόπο ορίζεται η έννοια του χρόνου από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Κατόπιν θα δούμε πως αντιλαμβανόταν ο Πλάτωνας τη σχέση ανάμεσα στο χρόνο και τα ουράνια σώματα. Τέλος θα παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο ο Αριστοτέλης αντιλαμβανόταν το συσχετισμό μεταξύ χρόνου και κινήσεως.