Επέτειος γέννησης του ποιητή Άγγελου Σικελιανού. Προβολή αφιερώματος.

Στις 15 Μαρτίου του 1884, γεννήθηκε στη Λευκάδα ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής και δραματουργός Άγγελος Σικελιανός, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Με την έλευση του νέου αιώνα, το 1900, αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και εγγράφεται στη Νομική του πανεπιστημίου Αθηνών, σπουδές τις οποίες όμως δεν ολοκληρώνει ποτέ. Από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο, την Αγία Γραφή αλλά και τους ξένους λογοτέχνες. Ο νεαρός Άγγελος ταξιδεύει πολύ και στρέφεται από νωρίς στην ποίηση και το θέατρο.

Το 1907 παντρεύεται με την Αμερικανίδα Eva Palmer στην Αμερική και το επόμενο έτος μετακομίζουν στην Αθήνα. Η Palmer στο μέλλον θα στηρίξει τον ποιητή τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά, βοηθώντας τον στην υλοποίηση της Δελφικής Ιδέας, η οποία είχε παγκόσμια απήχηση. Το ζευγάρι αγαπά τη φύση και την αρχαία ελληνική ιστορία και κατά καιρούς μένουν σε Λευκάδα, Συκιά Κορινθίας, Σαλαμίνα, Κηφισιά και Δελφούς. 

O Σικελιανός το 1909 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Αλαφροΐσκιωτος, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους, αναγνωριζόμενη ως έργο σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων. Τα επόμενα χρόνια προχωρά στην έκδοση των τεσσάρων τόμων της ποιητικής συλλογής Πρόλογος στη Ζωή: Η Συνείδηση της Γης μου (1915), Η Συνείδηση της Φυλής μου (1915), Η Συνείδηση της Γυναίκας (1916) και Η Συνείδηση της Πίστης (1917). Ακολουθούν ακόμα τα χαρακτηριστικά ποιήματα Το Πάσχα των Ελλήνων και Μήτηρ Θεού, της περιόδου 1917 – 1920 καθώς και διάφορες συνεργασίες του με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής.

Ο Σικελιανός, στις 11/11/1914, γνωρίζεται με τον Νίκο Kαζαντζάκη και τα επόμενα χρόνια συχνά πυκνά περιπλανιόνται μαζί στην Ελλάδα. Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχόλησε βαθιά τον ποιητή και συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών («Δελφική Ιδέα»). Για το σκοπό αυτό, ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων και δημοσιεύει μελέτες και άρθρα. Οι Πρώτες Δελφικές Εορτές πραγματοποιήθηκαν το 1927 και διήρκεσαν δύο ημέρες (περιελάμβαναν παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, γυμνικούς αγώνες, λαϊκούς χορούς κι έκθεση λαϊκής τέχνης) – η απήχησή τους ήταν μεγάλη, σε παγκόσμιο επίπεδο και οι κριτικές που ασκήθηκαν ήταν ή ενθουσιώδεις ή εντελώς αρνητικές. Το 1930 έγιναν και Δεύτερες Δελφικές Εορτές. Το 1929, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στο Σικελιανό αργυρό μετάλλιο για τη γενναία προσπάθεια αναβίωσης των δελφικών αγώνων, αλλά η Δελφική ιδέα είχε ως αποτέλεσμα την οικονομική καταστροφή του ζεύγους Σικελιανού – το οποίο χωρίζει το 1934. Έξι χρόνια αργότερα, ο Σικελιανός ξαναπαντρεύεται με την Άννα Καμπανάρη-Καραμάνη.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Σικελιανός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφώνησε στην κηδεία του Παλαμά το 1943. Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ. Ο Άγγελος Σικελιανός πέθανε στην Αθήνα στις 19 Ιουνίου του 1951, και ενταφιάστηκε στους Δελφούς, όπου τον ακολούθησε ένα χρόνο αργότερα η πρώτη του σύζυγος Eva Palmer. Ήταν ο πρώτος Έλληνας λογοτέχνης του 20ου αιώνα ο οποίος προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1949).

Η σειρά «ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» της ΕΡΤ έχει αφιερώνει δυο επεισόδια στον ποιητή ΑΓΓΕΛΟ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ.

Κλικ για προβολή του 1ου μέρους της ταινίας

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος παρατίθενται βιογραφικές πληροφορίες που ξεκινούν από την γενέτειρα του ΛΕΥΚΑΔΑ, την παρουσία της οικογένειάς του και την εγκατάστασή του στην ΑΘΗΝΑ.

Η παρουσία και η επιρροή του ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ στο έργο του, οι πολιτικές του πεποιθήσεις που μεταβάλλονται ακολουθώντας την πολιτική της «ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΔΕΑΣ» του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ και η διάψευση των προσδοκιών, οι θρησκευτικές του αναζητήσεις, τα ταξίδια και η φιλία του με το συγγραφέα ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ οδήγησαν τον ποιητή στην πραγματοποίηση του οράματός του για την ενεργοποίηση της παγκόσμιας πνευματικής κοινότητας.

Αποτέλεσμα η διοργάνωση των ΔΕΛΦΙΚΩΝ ΓΙΟΡΤΩΝ (1930) στα πλαίσια των οποίων διοργανώνονται Γυμνικοί Αγώνες και η θεατρική παράσταση «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ».

Κλικ για προβολή του 2ου μέρους

Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος, αφού ολοκληρωθεί η παρουσίαση αυτής της μεγαλειώδους προσπάθειας, γίνεται εκτενής αναφορά στην επίδραση που άσκησε η ποίηση του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ στη διαμόρφωση της ποίησης της γενιάς του ’30. Σημαντικό μέρος καλύπτει η παρουσία του ποιητή στην κηδεία του ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ, αλλά και η επιρροή που άσκησε στον ίδιο και το έργο του ο πόλεμος του 1940 και η Κατοχή, αλλά και o Εμφύλιος πόλεμος.

Γίνεται λόγος για το όραμά του και την επιλογή του να μην ενταχθεί σε κανένα πολιτικό σχήμα, στην απόφασή του να ασχοληθεί με το δραματικό λόγο, στις επικρίσεις που δέχτηκε. Αναλυτική περιγραφή των γεγονότων αλλά και παρουσίαση των προσωπικοτήτων που στήριξαν και προώθησαν την υποψηφιότητά του για βραβείο ΝΟΜΠΕΛ, αλλά και ταυτόχρονη αναφορά στις ενέργειες και τα πρόσωπα που λειτούργησαν αποτρεπτικά, αποκλείοντας τον ποιητή από αυτή την τιμή.

Στα επεισόδια ακούγεται πολύ συχνά ο ίδιος ο ποιητής ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ να παρουσιάζει έργα του ή να αφηγείται στιγμές από την κοινή ζωή του είτε με την ΕΥΑ είτε με την ΑΝΝΑ, γυναίκες με τις οποίες μοιράστηκε τη ζωή του. Πολλές φωτογραφίες του ποιητή, κινηματογραφημένα στιγμιότυπα της ζωής του ή από την ταινία των Αδερφών ΓΑΖΙΑΔΗ με τις ΔΕΛΦΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ (1930) και πολλών ιστορικών ντοκουμέντων ολοκληρώνουν την προσπάθεια παρουσίασης του μεγάλου ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ.

Πηγές: TVXS, ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ