ΜΑΧΗ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ (490 π.χ.)

Από τον Στέργιο Μπακολουκά.

Με την ευκαιρία του γιορτασμού της φετινής επετείου για τη συμπλήρωση  2.500 χρόνων από τη Μάχη του  Μαραθώνα, αλλά και με την αφιέρωση σ’ αυτή, των γιορτών του Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, έχει ενδιαφέρον να διαβάσουμε τις σκέψεις, για τη σημασία  της Μάχης αυτής, του Δημοσιογράφου και στοχαστή   Ηλία Μπαζίνα, όπως αυτές καταγράφονται στα δύο πιο κάτω θαυμάσια άρθρα του.

ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΜΑΧΟΥΝΤΕΣ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΜΑΡΑΘΩΝΙ

ΧΡΥΣΟΦΟΡΩΝ ΜΗΔΩΝ ΕΣΤΟΡΕΣΑΝ ΔΥΝΑΜΙΝ

(Σιμωνίδης ο Κείος)

[…] Ο Μαραθώνιος είναι ένας ΥΜΝΟΣ προς την Ελλάδα. Οι ρίζες του βρίσκονται σε γεγονότα που ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Για το καλύτερο Η ΚΑΙ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ, αν είσαστε αυτής της σχολής σκέψης, η Ελλάδα σταμάτησε την ΑΝΑΤΟΛΗ, με τα όποια καλά και κακά της, και έβαλε τα όρια του ΦΥΤΩΡΙΟΥ, μέσα στο οποίο η ΙΔΙΑ έσπειρε τον ΔΥΤΙΚΟ πολιτισμό, ο οποίος είναι ο ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ του πλανήτη και της Ιστορίας.

Η διαίρεση ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση είναι κοσμογονικά ουσιαστική, η γεφύρωσή της δεν πλησιάζει καν να επιτευχθή και είναι εξ ολοκλήρου αποτέλεσμα της αντίστασης της Ελλάδας τον 5ο π.Χ. αιώνα.

Οι Έλληνες τότε δεν… «ψήφισαν Δύση». Απλά ζούσαν με την απλή και θεμελιακή αξία «εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης».

Η αντίστασή τους βασίσθηκε πάνω στην ΕΞΩΓΗΙΝΗ, κυριολεκτικά «ΚΤΗΝΩΔΗ» για τα σημερινά δεδομένα, σωματική επάρκεια μιας φυλής ΑΝΩΤΕΡΗΣ από τις σημερινές, αφού η ίδια εξαρτούσε την επιβίωσή της από συνθήκες αδιανόητες για τον σημερινό άνθρωπο.

Ούτε ήταν οι διάφοροι «Καιάδες» ηθελημένοι ή εν τοις πράγμασι (λόγω μη επιβίωσης των αδυνάτων) αποτέλεσμα κάποιας δήθεν «βαρβαρότητας». Ήταν προϊόν σκληρότατης ανάγκης, που την γεννούσε η έμμονη ιδέα της πάση θυσία προάσπισης κάποιων πολιτιστικών αγαθών, που ΜΟΝΟ οι Έλληνες κατανοούσαν την ιερότητά τους. Άρα, μόνον εκείνοι είχαν ορισθεί – από την ίδια τη Φύση, αν θέλετε – ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ των αγαθών αυτών που η εγκατάλειψή τους στην τύχη τους ΔΕΝ περιλαμβανόταν καν στη σκέψη των ανθρώπων εκείνων. Δεν υπήρχε καν ως επιλογή.

Και αυτή είναι η σημαντικότερη διαφορά των αρχαίων Ελλήνων από τους σημερινούς ανθρώπους, ακόμα και από τους περισσότερους ΕΛΛΗΝΕΣ.

Όση όμως άκαμπτη αποφασιστικότητα και αν είχαν οι άνθρωποι εκείνοι, όσο υψηλό φρόνημα και αν τους ενέπνεε, η μοίρα τους θα ήταν προδιαγεγραμμένη αν δεν διέθεταν την επάρκεια των σωματικών δυνάμεων, με τις οποίες υλοποιούσαν τις αποφάσεις του πνεύματος, την «του σώματος οξύτητα» κατά τον Πλάτωνα.

Για τους αρχαίους Έλληνες «το μεν πνεύμα πρόθυμο η δε σαρξ ασθενής» δεν είχε εφαρμογή. Για να το πω απλά, οι Έλληνες εκείνοι ήταν πραγματικά ΘΗΡΙΑ, τέρατα σωματικών δυνάμεων, τις οποίες καλλιεργούσαν μέσα στα πλαίσια μιας παιδείας απίστευτα απαιτητικής.

Ζωντανό και παλλόμενο μνημείο της Ιστορίας.

——————————————

Ας μείνουμε στο Μαραθώνιο.

Ο ημεροδρόμος Φειδιππίδης φεύγει τρέχοντας από την Αθήνα το πρωί της ημέρας που η πρώτη ναυς του περσικού εκστρατευτικού σώματος, με τον Δάτι και τον Αρταφέρνη στην πλώρη, περνάει τα νησιώτικα παρατηρητήρια του Αιγαίου.

Ο Φειδιππίδης δεν είναι ο καλύτερος δρομέας, αλλά είναι ώριμος άνδρας, με την απαραίτητη διπλωματική παιδεία να δώσει στους Σπαρτιάτες το μήνυμα: «Ελάτε! Κινδυνεύουν ΤΑ ΟΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ!».

Ο Αθηναίος ημεροδρόμος σφίγγει τα δόντια και καλύπτει τα απίστευτα τραχιά 250 χιλιόμετρα σε ενάμισυ μερόνυχτο. Οι Σπαρτιάτες τελειώνουν – ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ – τις ιεροτελεστίες τους, ζαλώνονται τα σιδερικά τους και ξεκινούν τρέχοντας. Ο καθένας τους κουβαλάει περίπου το βάρος ενός λεπτού ανθρώπου σε οπλισμό και εφόδια.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης τους επιβάλλει ταχύ ρυθμό. Καλύπτουν σχεδόν 100 χλμ. το εικοσιτετράωρο. Η ξεκούρασή τους είναι ελάχιστη, η απόλυτα απαραίτητη για να διατηρήσουν, στο τέλος της πορείας, τις δυνάμεις να πολεμήσουν.

Στο μεταξύ οι Πέρσες περνούν τον Καφηρέα. Οι Αθηναίοι καταλαβαίνουν ότι η μάχη θα δοθεί στον κάμπο του Μαραθώνα. Ξεκινούν με γοργό βήμα από την Αθήνα. Όταν οι βάρβαροι ρίχνουν άγκυρα, η παράταξη των Αθηναίων πολιτών έχει κιόλας πιάσει τα σημεία που της επιτρέπουν να ελιχθεί ανάλογα με τις κινήσεις του εχθρού.

Ο Μιλτιάδης έχει δώσει τις τελευταίες οδηγίες του. Το κέντρο της παράταξης των Ελλήνων  είναι ισχνό, οι πλευρές ενισχυμένες.

Στο πιο αδύνατο σημείο, ο πολέμαρχος Καλλίμαχος περιμένει τον βέβαιο θάνατο. Την τιμή αυτή την απαίτησε σκληρά, βασιζόμενος στην αρχαιότητά του.

Οι Πέρσες αποβιβάζονται. Σαράντα χιλιάδες άνδρες, ό,τι πιο εκλεκτό έχει να παρατάξει η νεαρή κοσμοκρατορία: Πέρσες, Μήδοι, Καρδούχοι, ο ανθός της «Αρυάνα», των ψηλών, δυνατών ανδρών με τα ανοιχτόχρωμα μάτια. 25 αιώνες αργότερα, οι εμπνευστές του Χίτλερ ανθρωπολόγοι θα δανειστούν τον όρο για να περιγράψουν τον άνθρωπο της «Αρίας φυλής».

Αν κάποιος, διαβάζοντας την Ιστορία, πίστεψε ότι απέναντι στους Αθηναίους παρατάχθηκαν κάποιοι απόλεμοι, τρυφηλοί ανατολίτες του καφενέ, πλανάται οικτρή πλάνη. Ήταν ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ οι Πέρσες του Δάτι και του Αρταφέρνη. Απλά, δεν είχαν τύχη, γιατί αντιμετώπιζαν Έλληνες του 5ου αιώνα.

Τα τελευταία 1500 μέτρα μέχρι τη μοιραία σύγκρουση, οι βαριά οπλισμένοι Αθηναίοι τα διασχίζουν τρέχοντας και αλαλάζοντας «ελελεύ» με το ρυθμό των κυμβάλων. Η στιγμή όπου ασπίδα συγκρούεται με ασπίδα ξυπνάει τους θεούς. Το κέντρο της Αθηναϊκής παράταξης, σκόπιμα αραιό, υποχωρεί.

Ο πολέμαρχος Καλλίμαχος βρίσκει το θάνατο που αποζητάει. Οι πτέρυγες, δυνατές, παγιδεύουν τους Πέρσες, όπως το όστρακο που μαγκώνει το θύμα του. Οι εκλεκτοί της Ασίας θερίζονται. ΤΙΠΟΤΑ στην παιδεία τους δεν τους έχει προετοιμάσει για το βαθμό της ΔΥΝΑΜΗΣ και του ΘΥΜΟΥ που κλείνει μέσα του ο υπερασπιστής των πατρώων Έλληνας οπλίτης. Όσοι γλυτώνουν τρέχουν αλαφιασμένοι στα πλοία τους, κυνηγημένοι από τους νικητές.

Ο Κυναίγειρος, αδελφός του Αισχύλου, αρνείται να αφήσει το περσικό σκάφος να φύγει. Όταν του κόβουν και τα δυο χέρια, το γραπώνει με τα δόντια. Ο Αισχύλος μάχεται δίπλα του. Αν και ποιητής, άρα «λαπάς» κατά την έκφραση ταλαίπωρου νεοέλληνος πολιτικού, μάχεται αρκετά καλά, ώστε να τον τιμήσει η πατρίδα με μνεία του ονόματός του. Ανώτερη τιμή δεν έχει. Για κανέναν.

Ο Ανώνυμος οπλίτης, μεθυσμένος από το θρίαμβο, φεύγει για να αναγγείλει στους Αθηναίους το «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ». Καθώς η καρδιά του υποκύπτει στην υπεράνθρωπη κακομεταχείριση, δυο περίπου ώρες αργότερα, η ανθρωπότητα, ευγνωμονούσα, τον τοποθετεί σε βωμό. Η μνήμη του είναι ασφαλής μέχρι τη συντέλεια του αιώνα. Ο Μαραθώνιος δρόμος ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ.

Λίγες ώρες αργότερα, οι Σπαρτιάτες καταφθάνουν στο πεδίο, έτοιμοι να ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ, μετά από 250 χιλιόμετρα που διανύθηκαν σε λιγότερο από ΤΡΕΙΣ μέρες! Με βαθιά και ειλικρινή πικρία συνειδητοποιούν ότι η μεγάλη μάχη κερδήθηκε χωρίς αυτούς. Θυσιάζουν τους νεκρούς και ξαναφεύγουν ΤΡΕΧΟΝΤΑΣ. Η ανοχύρωτη Σπάρτη επείγεται για την παρουσία τους.

Στη μνήμη ΟΛΩΝ εκείνων των ανδρών σήμερα τελείται ο Μαραθώνιος. Τα τελευταία χρόνια έχουμε και το ΣΠΑΡΤΑΘΛΟ, αγώνα ΜΕΓΙΣΤΩΝ αποστάσεων.

Οι ΞΕΝΟΙ τιμούν τους αγώνες αυτούς σε βαθμό θρησκευτικής λατρείας. Οι Γιαπωνέζοι τερματίζοντας στη Σπάρτη, μετά το Σπάρταθλο, ΚΛΑΙΝΕ μπροστά στο βωμό. ΕΜΕΙΣ είμαστε ακόμα χλιαροί συμμετέχοντες. Δεν έχουμε κατανοήσει ότι ο Μαραθώνιος είναι ένα ζωντανό, παλλόμενο μνημείο της ΙΣΤΟΡΙΑΣ μας, που είναι και ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ιστορία. Ένα μνημείο που λειτουργεί με τρόπο συναρπαστικό, άμεσο, ή παγκόσμιο. Ένα μνημείο στον άγνωστο Μαραθωνοδρόμο και στο Φειδιππίδη και στον Καλλίμαχο και στο Μιλτιάδη και στον Αισχύλο και στον Κυναίγειρο και στο θεό Πάνα – αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Ηλίας Μπαζίνας

Πηγή: Εφημερίδα φίλαθλος.