Ο ουρανός και οι πλανήτες την εβδομάδα 26 Απριλίου – 2 Μαΐου 2010

Επειδή όταν κοιτάμε γύρω μας μας πιάνει απελπισία, ας κοιτάζουμε καλύτερα ψηλά που η ομορφιά είναι απίστευτη. Κάθε εβδομάδα θα φιλοξενούμε πληροφορίες  για ουράνια αντικείμενα και που πρέπει κανείς να τα αναζητήσει στον ουρανό. Διαβάστε στο τέλος του άρθρου για τον πλανήτη Ποσειδώνα. Από το 1846 που ανακαλύφθηκε, τώρα συμπληρώνει μια περιφορά γύρω από τον ήλιο και ξαναέρχεται στο σημείο αρχικής παρατήρησης, αφού το ταξίδι του γύρω από τον ήλιο (ποσειδώνιο έτος) διαρκεί  164,79 γήινα έτη. Η επιμέλεια είναι του Αντώνη Παντελίδη για το  ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Δευτέρα, 26 Απριλίου
Η σχεδόν γεμάτη σελήνη βρίσκεται κοντά στον Στάχυ της Παρθένου σχεδόν όλη τη νύχτα. Στα δεξιά της σελήνης είναι ο αστερισμός του Κόρακα. Πιο πάνω είναι ο Κρόνος.

Τρίτη, 27 Απριλίου
Πανσέληνος στις 3:18 μ.μ.
Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο θα μπορέσετε να διακρίνετε τον Τιτάνα, το μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Αυτό το βράδυ, ο Τιτάνας θα βρίσκεται στα ανατολικά του πλανήτη σε απόσταση ίση περίπου με τέσσερις φορές το μήκος των δακτυλίων του.

Τετάρτη, 28 Απριλίου
Αυτήν την εβδομάδα η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου φαίνεται ανάποδα πολύ ψηλά στο βορρά όταν έχει ήδη βραδιάσει. Οι δείκτες, δηλαδή τα δύο αστέρια στο κάτω μέρος της κατσαρόλας σημαδεύουν ακριβώς εκεί που βρίσκεται ο Πολικός αστέρας.

Πέμπτη, 29 Απριλίου
Αν έχετε θέα προς τον ανατολικό ουρανό, καθώς αρχίζει να βραδιάζει, θα προσέξετε ένα λαμπρό κίτρινο-πορτοκαλί αστέρι να εμφανίζεται στα ανατολικά. Είναι ο Αρκτούρος, κεντρικό αστέρι του Βοώτη και σημείο αναφοράς του ανοιξιάτικου ουρανού.  Ο έντονος  χρωματισμός του δηλώνει ότι πρέπει να είναι λίγο πιο ψυχρός από το δικό μας κίτρινο ήλιο. Η επιφάνεια του Αρκτούρου ακτινοβολεί περίπου στις 7000 βαθμούς Φαρενάιτ, σε σύγκριση με τους 10000 βαθμούς του ήλιου μας.
Αν κοιτάξετε πολύ χαμηλά στο βορειοανατολικό ουρανό περίπου στις 9:00 το βράδυ θα δείτε το λαμπρό Βέγα, το «αστέρι του καλοκαιριού», που έχει ήδη ανατείλει.

Παρασκευή, 30 Απριλίου
Εάν παρατηρήσετε τον ουρανό όταν αρχίζει το λυκαυγές, η σελήνη φέγγει στο Σκορπιό, έναν αστερισμό του καλοκαιριού.

Σάββατο, 1 Μαΐου
Αργά στο βραδινό λυκόφως, με κιάλια θα μπορέσετε να εντοπίσετε το κ1 του Ταύρου, αστέρι 4ου μεγέθους περίπου ¼° στα αριστερά από την λαμπρή Αφροδίτη. Αν κοιτάξετε πιο κοντά στο κ1 και στα αριστερά του θα δείτε το αστέρι κ2, 5ου μεγέθους.

Κυριακή, 2 Μαΐου
Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι συνήθως υποθέτουν ότι ακόμη και οι φωτεινότεροι γαλαξίες του σμήνους των γαλαξιών στην Παρθένο είναι πέρα από την διακριτική ικανότητα ενός ζευγαριού κιαλιών. Αλλά είστε βέβαιοι;  Εάν έχετε έναν καλό σκοτεινό ουρανό και τουλάχιστον 50mm κιάλια, επιλέξτε μια αφέγγαρη νύχτα (όπως αυτό το βράδυ)  και δοκιμάστε.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Παρατηρείτε τον ήλιο καθημερινά (με τη χρήση ενός ασφαλούς ηλιακού φίλτρου) αφού σχεδόν πάντοτε αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα φαινόμενα στην επιφάνειά του. Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: http://www.spaceweather.com. Ο νέος ηλιακός κύκλος #24 δίνει καθημερινά σημάδια δραστηριότητας.

Ο Ερμής χάνεται στο φως του ήλιου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9 στον Ταύρο) φαίνεται λαμπρή στον δυτικό βορειοδυτικό ουρανό στο λυκόφως. Ανεβαίνει όλο και ψηλότερα καθημερινά. Οι Πλειάδες βρίσκονται χαμηλότερα στα δεξιά της και ο Αλντεμπαράν λίγο πάνω και στα αριστερά της.

Ο Άρης (μέγεθος +0,6 στον Καρκίνο) στα αριστερά από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, ανατέλλει νωρίς το βράδυ και βρίσκεται ψηλά στο νότιο  ουρανό νωρίς το βράδυ. Θα βρείτε τον Άρη κοντά στο σμήνος της Κυψέλης (Μ44). Η φαινόμενη διάμετρός του μικραίνει από 7,6 στα 7,2 δευτερόλεπτα του τόξου αυτήν την εβδομάδα. Μπορείτε να δείτε ακόμη το βόρειο πόλο του πλανήτη;

Ο Δίας (μέγεθος -2,1) αρχίζει να φαίνεται χαμηλά στο φως του λυκαυγούς. Θα τον δείτε λίγο πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα περίπου 60 με 45 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου.  Η Νότια Ισημερινή Ζώνη του Δία είχε εξαφανιστεί όταν ο πλανήτης βυθίστηκε στο ηλιοβασίλεμα τον Φεβρουάριο. Τώρα επανεμφανίζεται νωρίς στον πρωινό ουρανό. Με μικρό τηλεσκόπιο ο Δίας φαίνεται να έχει μόνο μια ζώνη.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, στην κεφαλή της Παρθένου) βρίσκεται ψηλά στο νότο  το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, θα μπορέσετε να δείτε ότι οι δακτύλιοί του είναι σε κλίση μόνο 2,1° η οποία κλίση θα μικραίνει στις 1,7° νωρίς το Μάιο και στις αρχές Ιουνίου. Παρατηρήστε τη λεπτή μαύρη γραμμή σκιάς που ρίχνουν οι δακτύλιοι πάνω στον δίσκο.

Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου. Θα πρέπει να περιμένετε μερικές εβδομάδες. Ο Ποσειδώνας, όμως περνά από ένα ιστορικό ορόσημο αυτό το μήνα. Για πρώτη φορά από τότε που ανακαλύφθηκε το 1846, ο Ποσειδώνας έχει ολοκληρώσει μια  πλήρη περιφορά και έχει επιστρέψει πολύ κοντά στο σημείο (κοντά στα σύνορα Υδροχόου και Αιγόκερου) όπου ο Johann Galle πρώτος τον εντόπισε από το αστεροσκοπείο του Βερολίνου στις 23 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους ακολουθώντας την πρόβλεψη του Urbain Le Verrier από την Γαλλία ότι ένας νέος πλανήτης πρέπει να είναι εκεί, με βάση τις βαρυτικές διαταραχές του Ουρανού.

Ο Πλούτωνας (μέγεθος 14, στον βορειοδυτικό Τοξότη) βρίσκεται στον νότο πριν το λυκαυγές.

Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης, ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ